Aking ulat para kay Heneral Luna

...pagbabahagi ng aking opinyon, tugon sa isang napagandang pagtatalang buhay ng pelikulang 'Heneral Luna'...

Heneral,

Eto po ang aking ulat sa Pilipinas ngayon, mahigit isang siglo mula sa iyong masalimuot, at di makatuwirang kamatayan.

Sa nakalipas na siglo, marami ng nagbago sa ating bayan.

Una, hindi na tayu sakop ng mga dayuhan. Isa ng demokratikong bansa ang Pilipinas.

Subalit sa ilalim ng demokrasyang ito, namamayagpag ang pinakamatinding kalaban ng ating lahi - ang ating sarili. Ang ating gobyerno ay hindi mauubusan ng mga pinakapipitagang pinunong nagkukubling santo sa tamis ng kanilang pananalita at huwad na pakikibagay sa mga dukha para lamang maluklok sa pwesto. Naglipana ang mga kapit-tuko na walang delikadesa o konsensya o dignidad na magbitiw sa tungkulin sa kabila ng tawag ng mamamayan.

Animo'y isang sirkus ang eksena ng pamamahala sa ating bayan. Puno ng mga karakter n may kanya kanyang linya, eksana at papel sa isang magarbong ispektakyulo.

Ikalawa, hindi na rin tayo pinagkakaitan ng mga karapatang pantao. Sa katunayan, meron na tayong isang mabusisi at malawig na saligang batas na nagtatakda ng kumprehensibong karapatan ng bawat mamamayang Pilipino.

Subalit sa kabila ng mga alituntunin at adhikain ng ating konstitusyon, malayo sa reyalidad ng bawat Pilipino ang kaganapan ng hustisya, lalung higit na ang pagkilala sa karapatan ng bawat tao. Talamak ang mga krimen. Ang mga nahuhuli at napapatunayang maysala ay magdurusa o mabubulok sa kulungan depende sa estado o yaman. Hindi lahat ng kinukulong ay talagang  napaparusahan. Ang iba, animo'y nagbabakasyon lang.

Ikatlo, hindi na tikom ang boses ng ating mga kababayan sa pagpapahayag ng kanilang mga saloobin. Ngayon ay nabubuhay ang bawat Pilipino na may layang ipayahayag ang kanilang nais.

Napakabilis nang magpakalat ng impormasyon at marami ng paraan ng pagdisimena ng kaalaman sa tulong ng teknolohiya. Nakakalungkot lamang na kadalasa'y sa mga walang saysay na paksa at kababawan lugmok ang karamihan.

Ang pagiging makabayan ay isang lumang tugtugin na kadalasan sumasabay lang sa kasikatan ng ating mga atleta, sa tuwing makikipagtungali sa ibang bansa. O sa mga malimit na pagkakataong kagaya nito, matapos ang pagsasadula sa sine ng inyong buhay. Napalitan na ng mga idolo sa kamera ang mga bayani sa ating kasaysayan.

Marami ng nagbago noon at ngayon, Heneral. Wala na ang mga dayuhang mananakop. Ngunit nanatili pa rin ang pangunahing kalaban ng ating lahi - ang ating mga sarili.

Umaasa sa bagong kamalayan,
-Isteban